اولین «کنفرانس جهانی جمعیت توسط سازمان ملل متحد» در سال 1954 میلادی و در شهر «رم» برگزار شد. محور تمرکز این کنفرانس بر روی بحث در مورد سیاستهای کاهش رشد جمعیت در مناطق کمتر توسعهیافته، افزایش باروری در مناطق توسعهیافتهتر، رسیدگی به پیری جمعیت و بررسی پیامدهای مهاجرت بینالمللی قرار گرفت. دومین کنفرانس جمعیت جهانی در سال 1974 میلادی در «بخارست»، با بحثهایی در مورد رابطه بین توسعه نیافتگی و افزایش جمعیت در «جهان سوم» اجرا شد و نتیجه اصلی برنامه اقدام جمعیت جهان و توافق بین المللی قرار گرفت. سومین کنفرانس بینالمللی جمعیت و توسعه در سال 1994 میلادی در «قاهره»، با تاکید بر حقوق و نیازهای زنان در تلاش های توسعه، تغییر قابل توجهی از کنترل جمعیت به سلامت باروری و حقوق قرارگرفت. این مهم منجر به یک برنامه اقدام (20) ساله با تمرکز بر سلامت، حقوق و توسعه پایدار با محوریت زنان شد. در ادامه، نشست ویژه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2014 میلادی، به منظور بزرگداشت کنفرانس «قاهره» و ارزیابی پیشرفت در دستور کار آن، با برجسته کردن دستاوردها و چالش های باقی مانده در تحقق چشم انداز برنامه اقدام برگزار گردید. سلامت جنسی و باروری نوجوانان و حقوق را در دستور کار جهانی قرار داد که منجر به تغییرات قابل توجهی در زمینه تحدید نسل در (25) سال گذشته گردید و به عنوان بستری برای «تبادل دانش » و «شبکهسازی » عمل میکند. برایناساس، کنفرانسها نقشی اساسی در ایجاد تفاهم بین المللی، یکپارچه سازی برنامه های اقدام، توجیه و همسو نمودن گروههای متنوعی از شرکتکنندگان، از جمله محققان، پزشکان، و نمایندگان دانشگاه ها، جامعه مدنی و سازمانهای بینالمللی را ایفا کرده اند. بخش های تخصصی در کنفرانس ها معمولاً با برگزاری کرسیها و گروه های خبرگانی تخصصی با حضور گزارشگران تشکیل میشوند و ممکن است شامل سخنرانیهای کلیدی از نمایندگان برجسته باشد. بنابراین، باتوجه به تمرکز تبادل دانشی و شبکهسازی جریان تحدید نسل در سطح جامعه علمی کشور و جهان اسلام، برگزاری همایش های استانی در راستای همایش بین المللی برای مقابله با جریان دانش و شبکه تحدید نسل، با رویکرد حکمرانی و تقویت نهاد خانواده در ارتباط با مدیریت جوانی جمعیت، مساله ای جدی در جامعه علمی کشور محسوب می شود.
در آستانه طلوع تمدن نوین اسلامی، نهاد خانواده به عنوان سنگ بنای جامعه اسلامی، نقشی محوری در شکلدهی به آینده امت اسلامی ایفا میکند. امروزه با توجه به تحولات سریع اجتماعی، چالشهای جمعیتی و هجمههای فرهنگی، بازتعریف حکمرانی مطلوب جمعیت و خانواده بر اساس آموزههای ناب اسلامی و متناسب با اقتضائات عصر حاضر، به ضرورتی اجتنابناپذیر تبدیل شده است.
این همایش با هدف تبیین الگوی اسلامی حکمرانی جمعیت و خانواده، با تکیه بر دو رکن اساسی سبک زندگی اسلامی و غنای فرهنگی اقوام مسلمان تشکیل میشود. ما بر این باوریم که تمدن اسلامی با بهرهگیری از میراث مشترک اقوام گوناگون و در عین حال پایبندی به اصول ثابت شریعت، میتواند الگویی بدیع از خانواده متعالی را به جهانیان عرضه کند.
در این مسیر، بررسی سیاستهای جمعیتی کارآمد، بازخوانی تجربیات تاریخی مسلمانان، واکاوی نقش فرهنگهای بومی در تحکیم خانواده و همچنین مواجهه هوشمندانه با چالشهای مدرنیته، از جمله محورهای کلیدی این گردهمایی علمی به شمار میرود. این همایش با بهرهگیری از دیدگاههای مراجع عظام تقلید، اندیشمندان حوزه علوم اسلامی و صاحبنظران علوم اجتماعی، در پی ترسیم نقشهای جامع برای نیل به خانواده اسلامی طراز تمدن نوین است.
امید است این رویداد علمی، گامی مؤثر در احیای کارویژه ای نهاد خانواده در عرصههای تربیتی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی باشد و با همگرایی خرد جمعی، افقی روشن را پیش روی امت اسلامی ترسیم نماید.